Dit jaar kwamen we van 17 tot en met 21 februari bijeen in het "Leiders training centrum" in São Salvador da Bahia. Op 18 februari reisden we naar Alagoinhas om een gemeenschap van broeders van Taizé te bezoeken. Momenteel zijn er drie broeders: Cristóvão (Polen), Bruno (Frankrijk) en Henrique (Nederland). Wij namen deel aan het middaggebed en na de lunch hadden we een uitstekend gesprek met hen. Zij deelden met ons de betekenis van hun gebedsleven, hun inzet voor de allerarmsten en hun oecumenische gastvrijheid.

Op 19 februari bezochten we Eduardo Hoornaert, een groot theoloog in de geschiedenis van de Kerk in Brazilië. Hij deelde met ons zijn reflecties over de Jezus uit de mythologie en de Jezus uit de geschiedenis. Hij is buitengewoon helder en heeft een goede kennis van onze geschiedenis hier. Daarna bezochten we de entiteit "ACOPAMEC, Obras Sociais", geleid door priester Michel Ramon. Hij is er zich terdege van bewust dat evangelisatie ook menselijke promotie inhoudt. De instelling die hij leidt, biedt kinderen, jongeren en volwassenen activiteiten aan waarmee ze hun vaardigheden en creativiteit kunnen ontwikkelen en zo hun waardigheid kunnen opbouwen door middel van muziek, zang, sport, dans en andere activiteiten. Ook vangt hij kinderen en jongeren op die door de rechter hier zijn geplaatst. Michel droomt van een Kerk die dichter bij de mensen staat en minder dogmatisch is. Een Kerk die de essentie van het geloof meer openbaart door getuigenissen dan door lange toespraken. Hij heeft twee boeken gepubliceerd waarin hij zijn visie op de Kerk uiteenzet: “Op weg in geloof: een herdenken van overtuigingen, spiritualiteit en christelijk leven” en “Navolging van Jesus de Messias, overwegingen rond de christelijke identiteit”.

Op 20 februari gingen we op tocht naar het heiligdom van Santa Dulce dos Pobres. Wij baden bij haar graf en vroegen dat zij ons zou helpen het geloof in een Kerk voor en met de armen niet te vergeten. Onder begeleiding van een gids konden we meer leren over de geschiedenis van deze door het Braziliaanse volk zo geliefde en vereerde heilige. Op de middag bezochten we de kerk van de Heilige Drie-éénheid in de benedenstad van San Salvador. Deze verlaten tempel werd volledig door de aartsbisschop van San Salvador aangeboden aan een kluizenaar-pelgrim: broeder Henrique, pelgrim van de Drie-éénheid. Hij is van Franse afkomst en ontvangt in deze kerk de straatmensen met wie hij vroeger de trottoir deelde om te slapen. Henrique vond zijn roeping door te voet pelgrimstochten te maken, soms wel wekenlang, vergezeld door een paar andere pelgrims. In de kerk waar hij daklozen verwelkomt, probeert hij hun waardigheid te herstellen door gastvrijheid en tederheid, naar het beeld van het icoon van de Heilige Drie-éénheid van Roublev, die zich in het midden van de kerk bevindt. Hij beschreef zijn ervaringen in een boek met de titel: "Pelgrims van de Drie-éénheid". De Belgische priester Jan Vandenhoven deelt nu ook zijn leven met broeder Henrique. Ook hij begeleidt daklozen in een opvangcentrum, eveneens in een verlaten kerk. Deze ruimte heet: "Sta op en wandel". Dit zijn de woorden van Jezus tot de verlamde in Johannes 5:8. Daklozen verwelkomen en hen nieuwe hoop in het leven geven, dat is de missie van priester Jan. 's Avonds vierden we de eucharistie in de kerk van de Heilige Drie-eenheid, een mis die we deelden met de mensen van de straat, gevierd vanuit hun leven.

De Kerk van België kan trots zijn op de missionarissen die in Brazilië actief zijn. Onder de vele voorbeelden vinden we het evangelie in al zijn radicaliteit terug, naar het voorbeeld van pater Damiaan de Veuster, de apostel van de melaatsen op het eiland Molokai.

Verschillende Belgische missionarissen hebben een diepe indruk achtergelaten in Brazilië. Ik noem er maar enkele:
Joseph Comblin, een groot theoloog die Dom Helder Câmara veel hielp en die zich toelegde op de opleiding van lekenmissionarissen,
Johann Konings, een groot Bijbelgeleerde, die werkte aan de vertaling van de Bijbel voor de nationale bisschoppenconferentie van Brazilië,
zuster Annette Dumoulin, grote animatrice van pelgrimstochten naar Juazeiro do Norte (CE), waar het graf van pater Cícero zich bevindt,
pater Thierry de Guertechin, een jezuïet, die intensief werkte voor de nationale bisschoppenconferentie van Brazilië.

Goiás, 25 februari 2025
Eugène Rixen – Bisschop Emeritus van Goiás (Brazilië)