“Er bestaat een risico dat de burgeroorlog weer op grote schaal oplaait”

“De politieke impasse tussen de verschillende partijen in Zuid-Soedan moet worden opgelost voordat het te laat is”, zei George Ovinov, voorzitter van de Reconstituted Joint Monitoring and Evaluation Commission (RJMEC), het orgaan dat verantwoordelijk is voor het toezicht op de uitvoering van de vredesakkoorden in Zuid-Soedan, op 7 oktober.

“De RJMEC roept de regionale en internationale verantwoordelijken op om dringend hun diplomatieke invloed aan te wenden om de politieke en veiligheidsimpasse tussen de Sudan People’s Liberation Movement-in-Opposition (SPLM/A-IO) en de Revitalized Transitional Government of National Unity (RTGoNU) op te lossen”, zei Ovinov bij de opening van de buitengewone plenaire zitting van de RJMEC.

De Revitalized Transitional Government of National Unity is de regering van nationale eenheid die is voortgekomen uit de vredesakkoorden van 2018 en die in gevaar komt na de arrestatie van vicepresident Riek Machar. Hij is de leider van de SPLM/A-IO, de afscheuring van de grootste partij van Zuid-Soedan, die sinds 2011 aan de macht is en zich in 2013 afsplitste bij het uitbreken van de burgeroorlog. Riek Machar werd in maart 2025 op bevel van president Salva Kiir onder huisarrest geplaatst omdat hij steun zou hebben verleend aan het zogenaamde Nuer White Army, een van de verschillende etnische gewapende groepen in Zuid-Soedan die zijn aangesloten bij de SPLM/A-IO.

De RJMEC beweert berichten te hebben ontvangen dat alle partijen in het conflict kinderen en adolescenten hebben ontvoerd om hen als strijders in hun gelederen op te nemen. Er wordt dan ook gevreesd dat de verschillende partijen in het conflict zich voorbereiden op verdere escalatie. De hernieuwde gevechten tussen het Zuid-Soedanese leger en troepen die loyaal zijn aan Riek Machar, zijn sinds eind 2024 geïntensiveerd.

Vertegenwoordigers van Groot-Brittannië en Noorwegen (twee landen die deel uitmaken van het mechanisme voor de herziening van vredesakkoorden in Zuid-Soedan) hebben ook gewaarschuwd voor de risico’s van een grootschalige hervatting van de burgeroorlog.

In een gezamenlijke verklaring die tijdens de buitengewone plenaire vergadering werd voorgelezen, zeiden de vertegenwoordigers van de twee landen dat ze “met diepe spijt hadden vastgesteld dat zelfs de beperkte vooruitgang die de afgelopen zeven maanden is geboekt, ongedaan is gemaakt. In plaats daarvan zijn we getuige van herhaalde en aanhoudende schendingen van het vredesakkoord”, bevestigen ze.

Noorwegen en Groot-Brittannië benadrukten dat de legitimiteit van de overgangsregering was verankerd in het vredesakkoord en waarschuwden dat het vasthouden van politieke tegenstanders zonder partners te raadplegen “de vrede ondermijnt en verdere conflicten zou kunnen uitlokken”.

De ambassadeurs van de twee landen verklaarden dat het permanente staakt-het-vuren op nationaal niveau de facto was beëindigd, aangezien de twee belangrijkste ondertekenende partijen – de SPLM van de regering en de SPLM-IO van Machar – “geregeld betrokken zijn bij gewapende botsingen in ten minste vier staten en zichzelf publiekelijk vijanden noemen”.

De twee ambassadeurs riepen dringend op tot beëindiging van de gevechten en waarschuwden dat de beperkte hervatting van het conflict al duizenden levens heeft gekost en heeft geleid tot de ontheemding van honderdduizenden mensen. (L.M.)

(Fides 10/10/2025)