Echo’s uit de Kerk in Malawi

Onlangs had Missio België de vreugde mgr. Peter Chifukwa, bisschop van Malawi, te verwelkomen, vergezeld door pater Marc Dewallef (Missionarissen van Afrika). Tijdens dit broederlijk bezoek heeft bisschop Chifukwa ons een warm interview gegeven waarin hij vooral sprak over de Kerk in Malawi, haar huidige en toekomstige verwezenlijkingen  en uitdagingen. Een wederzijds verrijkend gesprek, waarvan we hier de inhoud met u delen.

Kunt u uzelf kort voorstellen aan onze lezers?

Ik ben Peter Chifukwa, sinds 4 jaar bisschop van het bisdom Dedza in Malawi. Voor mijn wijding tot bisschop was ik werkzaam in het kleinseminarie.

Waarom bent u in België?

Ik ben voor het eerst in België, om uw Kerk te leren kennen, om de Missionarissen van Afrika (de Witte Paters) te ontmoeten die ook met ons in Malawi op missie zijn. Daarom heb ik van deze gelegenheid gebruik gemaakt om Missio België te bezoeken, om te weten te komen wat u concreet doet en wat we samen kunnen doen om elkaar te ondersteunen in onze gemeenschappelijke missie om de Blijde Boodschap te verkondigen in alle uithoeken van de wereld.

Kunt u de kerk in Malawi kort voorstellen?

Malawi telt zo’n 20 miljoen inwoners, waarvan de meerderheid christen is (77,3%, cijfers 2018) en een groeiende moslimminderheid (18%), die ook wordt beïnvloed door extremistische bewegingen. We tellen 18% katholieken, maar samen met protestanten is de christelijke aanwezigheid de grootste.

Malawi telt momenteel 8 bisdommen en er zijn er nog twee in oprichting. We hebben ook twee aartsbisdommen en in totaal 10 bisschoppen.

Een woord over de sociale impact van de Kerk in Malawi?

Het bezoek van paus Johannes Paulus aan Malawi in 1989 creëerde een zeer positieve dynamiek wat betreft de sociale impact van de Kerk. Zo publiceerden de bisschoppen van Malawi in 1994 een pastorale brief die een echt keerpunt betekende in het politieke leven van het land. Door openlijk kritiek te leveren op het toenmalige regime en de corruptie, en door op te roepen tot een meerpartijenstelsel, heeft het de democratische dynamiek in gang gezet waarvan het land nu de vruchten plukt. Sindsdien is de katholieke Kerk een gewaardeerde gesprekspartner. Er wordt met ons rekening gehouden. Aan de andere kant, en zoals gewoonlijk, blijft de Kerk in Malawi zeer actief op het gebied van onderwijs, vorming en gezondheidszorg, met steun van de overheid.

De Kerk heeft dus goede betrekkingen met de politieke autoriteiten in Malawi?

Soms zijn ze gespannen, vooral als we over bepaalde kwesties niet dezelfde opvattingen delen. Maar over het algemeen heeft de Kerk in Malawi goede relaties met de politieke autoriteiten.  Op het gebied van gezondheidszorg en in onderwijs voorziet de Kerk de gebouwen en de infrastructuur, en de overheid zorgt voor het personeel, behalve in privé-instellingen. Het is een hele goede samenwerking die we waarderen en promoten.

Hoe is de vorming van kerkelijk personeel, en in het bijzonder priesters, georganiseerd?

Het personeel van de Kerk wordt opgeleid in plaatselijke centra, en waar nodig in het buitenland. Wat de priesters in het bijzonder betreft, heeft Malawi twee grootseminaries. In het bisdom Dedza, waarvoor ik verantwoordelijk ben, hebben we een filosofisch en  een theologisch instituut, waar in het verleden ook Zambiaanse seminaristen welkom waren voor hun opleiding.

Hoe zit het met roepingen?

We hebben voldoende roepingen. Voor het bisdom Dedza bijvoorbeeld hebben we 34 seminaristen, ook al gebeurt het, zoals dit jaar, dat we geen priesterwijding hebben. Het gebrek aan middelen en ruimte dwingt ons om kandidaten voor het priesterschap te weigeren, of hun vorming uit te stellen. Er zijn ook veel religieuze roepingen, vooral onder meisjes. Er zijn er echter veel minder onder jongens, wat verklaart waarom er weinig mannelijke congregaties in Malawi zijn.

Concreet, op pastoraal niveau, hoe is uw bisdom georganiseerd?

Mijn bisdom telt 19 ‘hoofdparochies’, met verschillende ‘satellietparochies’ binnen een straal van 15 km. Er zijn ook christelijke gemeenschappen die hier en daar samenkomen. In principe zouden er twee priesters per hoofdparochie moeten zijn.

Onze pastorale werking gebeurt reeds langere tijd synodaal, op een bijna natuurlijke manier, en daarom hadden we in het begin wat moeite om de doelstellingen van de bisschoppensynode over synodaliteit op onze Kerk in Malawi toe te passen.

Hoe beleeft u in Malawi dit jaar het Jubileumjaar van de Hoop?

Om dit jubileumjaar kleur te geven in Malawi, werden – en worden nog steeds – veel activiteiten georganiseerd in verschillende bisdommen en voor verschillende doelgroepen: kinderen, jongeren, vrouwen en mannen. Slechts één voorbeeld, vorige week organiseerden we het eerste Eucharistisch Congres in Malawi. Deze gebeurtenis bracht veel christenen samen; Het is nu de bedoeling om door de jaren heen met deze initiatieven verder te gaan..

Een laatste woord?

Ik wil u oprecht bedanken voor dit zeer warme en broederlijke welkom. Ik vraag u om het hele team van Missio België te begroeten en de hoop uit te spreken dat we elkaar zullen steunen, in gebed en concrete solidariteit, in het licht van de respectieve uitdagingen waarmee onze Kerk wordt geconfronteerd, hier in Europa maar ook bij ons in Afrika.

Emmanuel Babissagana